کد مطلب:647 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

آيا فعاليت بانك‎ها بدون رباخواري ممكن است؟

برخي بر اين عقيده‎اند كه در اين عصر اقتصاد بدون ربا، قادر به فعاليت نيست. از اين رو، منع از رباخواري توقف فعاليت بانكها را در پي خواهد داشت و نتيجه اين توقف ركود اقتصادي است. به عبارت ديگر، مسئله ربا آنچنان با اقتصاد آميخته گشته كه تفكيك ناپذير است.



اين نوع تفكر و باور غلط از ناحيه افرادي القاء مي‎شود كه خود باخته و غرب زده هستند. التبه جا دارد كه كشورهاي ثروتمند، چنين تبليغاتي را از طريق ايادي خود داشته باشند؛ زيرا اين تفكر مطابق با منافع آنهاست و آنها مطالب را مطابق منافع خود به ديگران القاء مي‎كنند. در حالي كه اين تفكر نادرست است.



بانكهاي اسلامي اگر بر اساس آيين نامه‎هاي مصوب عمل كنند و مردم هم از متن قرارداد مطلع گردند و بر آن وفادار بمانند، مشكل ربا پيش نخواهد آمد. هم سپرده گذاران بهره‎مند خواهند داشت و هم بانكها استفاده سرشاري خواهند برد و هم چرخ اقتصاد كشور به حركت در خواهد آمد.



يكي از عقود اسلامي عقد «مضاربه» است، كه تنها به تجارت اختصاص ندارد، بلكه سرمايه گذاري در امر توليد، صنعت، دامداري، كشاورزي، خدماتي... را نيز شامل مي‎شود.



در عقد مضاربه، مشتري سرمايه خود را در اختيار بانك قرار مي‎دهد و بانك با قرارداد مضاربه سود هر يك را مشخص مي‎كند. البته تعيين سود بايد درصدي از منفعت كار باشد نه درصدي از اصل سرمايه. مشتري مي‎تواند به بانك وكالت دهد تا سهم او را از سود به مبلغ معيني مصالحه كند و هر ماه آن را دريافت نمايد؛ لكن در پايان قرارداد، سود پرداخت شده محاسبه گردد. آنگاه به بانك وكالت مطلق مي‎دهد تا در هر يك از امور مذكور كه مايل بود سرمايه گذاري صورت گيرد و بانك هم بايد به آن عمل نمايد.



در اين صورت بدون آن كه مشكل ربا ايجاد شود،هم صاحب پول بهره‎‎مند مي‎گردد و هم بانك نصيب خود را از سرمايه گذاري به دست مي‎آورد و هم براي اين كه چرخ اقتصاد جامعه راكد نماند، تجارت سالمي صورت مي‎پذيرد.



بايد توجه داشت در اين گونه موارد عقود شرعي بايد تحقق پذيرد و گرنه به مجرد روي كاغذ آوردن، اين عقود شرعي، چيزي را عوض نمي‎كند و مشكل ربا به قوت خود باقي مي‎ماند. بنابراين، قطعاََ حذف ربا از بانكها امكان پذير است.



چنان كه در صدر اسلام و در عصر ظهور پيامبر اكرم (ص) در مكه و مدينه رباخواري رواج داشت و جزء اقتصاد آن زمان محسوب مي‎شد، ولي با ظهور اسلام و حكم حرمت ربا، اين پديده شوم به دست فراموشي سپرده شد و در اقتصاد آنها هيچ وقفه‎اي ايجاد نشد.

---

مثالهاي زيباي قرآن ج 1


حضرت آيت الله مكارم شيرازي